De Grote Drie

De kennismakingstijd is cruciaal, zoals velen weten. Vandaag wordt Harry Mulisch begraven, laatst overgebleven lid van de Grote Drie. ’n Belangrijk schrijver, maar ik ben geen liefhebber. Toen ik echt begon met lezen, nadat ik klaar was met Jan Terlouw, Tonke Dragt en Paul Biegel, begin jaren ’80, had je de Grote Twee: Reve en Hermans. Het was vooral Mulisch zelf die vond dat ook hij heel erg goed was, wat deed denken aan de behoefte van PSV, omstreeks diezelfde tijd, om in één adem met Ajaks en Feyenoord te worden genoemd. Het is ze gelukt, het is gebeurd: je moest ze wel dulden, want ze winnen veel, maar ja, het blijft provincie…

Over voetbal gesproken: je favoriete club kies je niet zelf. Dat doet je vader voor je, die neemt je mee naar ’n stadion en dat is het dan, levenslang. Ik belandde als jochie in De Kuip – nog een geluk dat ik niet bij Fc Dordrecht of Telstar terechtkwam, al ging ’t in die jaren met Feyenoord nauwelijks beter dan nu. Slechte kennismakingstijd? Het is maar hoe je ’t bekijkt: aandelen koop je ook bij voorkeur op hun dieptepunt. Ik bedoel: je zou maar Ajaks-suppporter zijn geworden in ’95…

Je muzikale smaak ontwikkel je in je tienerjaren. Die van mij waren halverwege de jaren ’80, toen Prince hot was en hij bijvoorbeeld Sign o’ the Times uitbracht, waardoor ik ‘m moeiteloos vele mindere volgende platen vergeef. Stevie Wonder daarentegen belde in die tijd om te zeggen dat-ie van je houdt, reed niet dronken en wiebelde raar met z’n hoofd naast Paul McCartney. Leek me niks, die man. Pas veel later begreep ik dat de jaren ’80 niet Stevie’s artistieke heydays vormden, maar dat hij tien jaar eerder -en ook onlangs nog: A Time To Love is van 2005- prachtige muziek maakte.

Tja, die kennismakingstijd…  De Avonden was ooit het eerste dat ik van Reve las, zijn debuut en meest geroemde boek. Ik vond er niet veel aan, dus Reve las ik verder niet, tot ik hem jaren later een tweede kans gaf met Nader Tot U. Dat boek bleek hilarisch en sindsdien ben ik fan, alsnog. Het gejuich over Mulisch’ opus magnus Ontdekking van de Hemel heb ik nooit begrepen en van De Aanslag vond ik de film beter. Ik ga Twee Vrouwen en Het Stenen Bruidsbed maar eens lezen.